10+ điểm nhấn đáng nhớ trong lịch sử Tây Ninh
Tây Ninh là mảnh đất mang nhiều dấu ấn lịch sử hào hùng, nơi đây đã được hình thành hơn 180 năm kể từ khi Tây Ninh được cấp phủ vào năm 1836. Có lẽ lịch sử Tây Ninh đã được tạo nên từ những người anh hùng dân tộc vĩ đại mà chúng ta đã được thấy trong sử sách.
Bằng chứng về một thời oanh liệt của Tây Ninh rất đa dạng và phong phú trong quá trình hình thành nên lịch sử Tây Ninh.
10+ điểm nhấn đáng nhớ trong lịch sử Tây Ninh
Dấu ấn hình thành của lịch sử Tây Ninh
Thành phố Tây Ninh đã trải qua quá trình hình thành và nỗ lực phấn đấu để phát triển như hôm nay.
Theo sách lịch sử địa phương thị xã 30 năm đấu tranh cách mạng do ban tuyên giáo xuất bản viên phạm vào năm 1991 đã phác thảo về lịch sử của vùng đất này. Tây Ninh là một mảnh đất gắn liền với nhiều dấu lịch sử của dân tộc. Nơi đây có những ngôi tháp cổ lưu giữ bằng chứng văn hóa cổ đại ở miền Nam Việt Nam.
Khi mới khai thác thì có cư dân nước ta và đồng nhân, mỗi tấc đất nơi đây đều thấm đẫm mồ hôi và máu của tiền nhân từ những buổi đầu khai hoang, lập ấp. Vương quốc Phù Nam sụp đổ suy tàn vào khoảng thế kỷ thứ VII sau Công nguyên. Chiến tranh triền miên dẫn đến quá trình khai hoá vùng đất Tây Ninh cổ xưa.
Vùng đất ngược thời gian này đã từng được vinh danh bởi nền văn minh Óc Eo. Huyền tích Tây Ninh là những duy trì huyền tích Tây Ninh là những di chỉ văn hóa còn lưu giữ. Khẳng định một cuộc chiến đấu vĩ đại và ngoạn mục chế ngự thiên nhiên của những cư dân đầu tiên sinh sống trên vùng đất vực thẳm sông dài Tây Ninh này. Sự trong lành núi rất văn minh và một khi có được Sẽ làm con người trở nên đông đúc.
Trước thế kỷ 16 vùng đất Tây Ninh là một vùng đất hoang sơ rừng rú. Từ cuối thế kỷ 16 và chưa đầy một thế kỷ sau đó Xứ Đàng Trong của nước đại Việt Cộng đồng nhân dân bản địa và các lưu dân người Hoa, Chăn có nền văn minh và tập tục văn hóa khác nhau nhưng hết thảy đều đóng góp công sức cùng nhau khai khẩn ruộng vườn lập làng, dựng ấp.
Nổi bật là tháp cổ Bình Thạnh tại huyện Trảng Bàng Tháp được xây dựng vào khoảng thời gian thế kỷ thứ VII và thứ VIII. Được phát hiện vào đầu thế kỷ 20 tháp cổ Bình Thạnh nằm ở phía sông Ngạn của sông Vàm Cỏ Đông. Đây là một trong những dấu tích hiếm hoi còn lưu giữ của nền văn hoá Việt Nam.
Quá trình lập phủ Tây Ninh
Vào năm 1698, Chúa Nguyễn ban lệnh cử Thống suất Chưởng cơ Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh vào kinh để dò xét Đàng Trong. Tại đây ông nhận thấy tiềm năng kỳ bí của mảnh đất mới lạ này và đã lập căn cứ đơn vị hành chính trên mảnh đất Tây Ninh. Đến năm 1832, Nam kỳ bị chia làm 6 tỉnh trong đó Tây Ninh thuộc trấn Phiên An.
Vào thời gian này, vua Minh Mạng cho phép phút Tây Ninh được thành lập gồm Tân Ninh và Quang Hoá là hai huyện trọng điểm của Gia Định. Lúc này, Tây Ninh đã được cấp phủ và có mặt trong bản đồ Việt Nam.
Lớp lớp cư dân Việt tụ tập dân cư trên đất Tây Ninh, những con người tranh sống với thời gian đã làm nên thành quả khai hoang đất đai hình thành lên các thôn ấp sung túc, trù phú. Trong sử sách còn ghi người Kinh, người Hoa ở lẫn lộn, chính dòng sông Quang Hoá và sông Tân Bình Sài Gòn là những thủy lộ quan trọng đối với vùng đất Tây Ninh Gia Định để cư dân người Việt, người Hoa cùng nhau chung sống với người bản địa Khơ Me. Cùng với bản sắc văn hóa 1000 năm nguồn cội của vùng cư dân lúa nước người Việt đã xác lập chủ quyền trên vùng đất mới này.
Văn hoá tâm linh trong lịch sử Tây Ninh
Đã nhiều thế kỷ văn hóa tâm linh các dân tộc Tây Ninh hòa quyện vào đất trời, sông núi, cây rừng để chiều dài của thời gian và chiều rộng của không gian của Tây Ninh mãi mãi thiêng liêng. Khác biệt với nhiều miền đất Tây Ninh là miền giàu bản sắc văn hoá tâm linh.
Sau 9 thập kỷ, tỉnh Tây Ninh đã hình thành và phát triển năm 1926, đạo Cao Đài Tây Ninh ra đời tô đậm bản đã văn hoá Tây Ninh. Tin vào cảm ứng của đất và trời, của người với người và của âm, dương lòng hướng đạo của nhiều thế hệ tín đồ Cao Đài đã bắt nhịp cầu tâm linh để cuộc sống của người dân phía Tây tổ quốc được tốt đẹp hơn.
Sự giàu có và xinh đẹp của Tây Ninh đã được tạo dựng bởi quá trình chiến đấu kiên cường, khai phá của các tiền nhân xa xưa trong lịch sử Tây Ninh. Ngày nay, Tây Ninh là một mảnh đất tươi đẹp, trù phú và trở thành khu giao thương quan trọng giữa hai nước Việt Nam – Campuchia.
